Viên đạn cuối cùng

Vẻ đẹp của cái chết (tt của bài Yamato)

Kết cục của trận chiến là phía Mỹ mất 10 chiếc máy bay cùng 12 phi công, để đổi lấy Yamato, Yahashi, 4 chiếc khu trục hạm cùng tính mạng của 4'500 thuỷ thủ và sĩ quan Nhật.

Và dù nói thế nào, thì với tư cách người lính, thì họ là những anh hùng.

Vì thế, tôi sẽ dịch lại bài phỏng vấn Naoyoshi Ishida, một người hùng sống sót của Yamato, do kênh truyền hình PBS thực hiện.


PBS: Ông nghĩ gì khi lần đầu thấy Yamato?

Ishida: Tôi nghĩ "sao nó lớn thế!". Khi bước vào, tôi thấy rất nhiều bảng chỉ dẫn đâu là mũi, đâu là đuôi tàu, vì nếu không chẳng ai biết được. Vài ngày đầu, tôi thậm chí không biết đường về khoang của mình. Mà ai cũng như thế cả.

PBS: Phục vụ trên tàu hẳn là một vinh dự?

Ishida: Vâng, tôi biết nó là một con tàu mạnh mẽ. Súng của nó cực lớn. Hồi đó tôi luôn muốn được đánh nhau với tàu chiến Mỹ ở Thái Bình Dương. Tôi cầu cho chuyện ấy xảy ra. Tôi cho rằng chúng tôi sẽ thắng, vì chúng tôi có thể bắn từ ngoài tầm của đối thủ.

PBS: Nhưng chung cuộc Yamato chưa bao giờ tham chiến với một chiếc tàu khác?

Ishida: Không. Chúng tôi không có cơ hội phô trương sức mạnh của mình.

PBS: Khi nhổ neo ở cảng Kure đi Okinawa, ông có cảm giác được là tàu của ông đang thực hiện sứ mạng cuối cùng?

Ishida: Chúng tôi không được chính thức biết là đang đi Okinawa. Đấy là bí mật quân sự. Nhưng chúng tôi biết Okinawa là nơi cuối cùng dành cho chúng tôi. Tôi còn biết rằng tàu không có đủ nhiên liệu để quay về Kure. Vì thế, tôi chắc đấy là hành trình cuối cùng.

PBS: Ông có được từ biệt gia đình mình?

Ishida: Chúng tôi có 3 ngày trên bờ để tạm biệt. Con trai đầu của tôi mới sinh vào ngày 12 tháng Ba. Tôi chỉ có một đêm nhìn mặt con khi nó sinh. Khi giã từ, tôi biết tôi sẽ không trở lại. Sau khi vợ tôi tiễn tôi tới cửa, tôi chờ cô ấy vào nhà rồi đi quanh nhà lần cuối, thầm tạm biệt ngôi nhà trước khi về tàu.

PBS: Ông có cho vợ biết về nhiệm vụ?

Ishida: Đương nhiên là không. Tôi không muốn cô ấy khóc. Do đây là nhiệm vụ mật, nên chúng tôi không được nói điều gì. Dù tôi thương vợ, tôi cũng không thể làm điều đó.

PBS: Lúc đó ông cảm thấy thế nào?

Ishida: Không thể nói bằng lời. Tôi cảm thấy khó chia tay với vợ hơn là với bố mẹ. Tôi thương cô ấy vô cùng. Tôi để lại bức thư cho bố mẹ, trong đó xin ông bà thứ lỗi cho tôi và mong hai người trường thọ. Nhưng làm sao tôi có thể viết một là thư như thế cho vợ? Nếu tôi viết, cô ấy sẽ khóc lớn. Tôi cũng thử viết, bắt đầu thế này "Em có thể lấy người khác, nhưng dù thế nào, cũng hãy nuôi con chúng ta thành người". Tôi còn nhớ câu ấy đến giờ. Tôi viết, rồi xé, rồi lại viết, rồi lại xé. Tôi không thể gửi vì biết cô ấy sẽ khóc rất nhiều.

PBS: Thế vợ ông có đoán được là ông sẽ không về?

Ishida: Có thể

PBS: Thế tại sao ông không để lại một lá thư? Như thế không tốt hơn sao?

Ishida: Tôi sẽ không thể chiến đấu khi nghĩ rằng vợ tôi đang đọc lá thư ấy và bật khóc. Suốt trận chiến, tôi nghĩ rằng tôi đã quyết định đúng. Cứ nghĩ rằng cô ấy đọc thư và đang khóc, thế là tôi cảm thấy may mắn là mình đã không viết lá thư ấy.

PBS: Kể cho tôi nghe bắt đầu từ khi rời cảng.

Ishida: Chúng tôi nhổ neo từ 3 giờ chiều, và ngay khi chúng tôi đi vào kênh Bungo, thì chỉ huy phó tập hợp tất cả chúng tôi trên mặt boong. Ông ấy mô tả nhiệm vụ sắp tới. Trên 2000 người đứng nghe. Rồi chúng tôi quay mặt về phía đông, cúi chào Hoàng Cung. Chúng tôi hát bài Kimigayo, bài quân ca mà chúng tôi vẫn thường hát:

Dù chúng ta sợ hãi,
Dù thời gian cận kề
Dù kẻ thù vô số,
Khí phách Yamato
vẫn tuôn trào...
[Yamato còn có nghĩa là Nhật Bản, chứ không chỉ là tên chiến hạm]

Hát xong, chúng tôi qua mặt về quê nhà và thầm nói lời vĩnh biệt với gia đình. Tất cả chúng tôi đều khóc và bắt tay nhau, nói với nhau rằng lần sau gặp nhau chúng tôi chỉ là những khúc xương trong đền Yasukuni. Rồi chúng tôi chia tay, tôi về vị trí của mình trên boong thượng. Đến giờ, mỗi khi nhớ tới giờ phút đó, nước mắt tôi vẫn còn chảy.

PBS: Điều gì quan trọng nhất đối với thuỷ thủ của Yamato? Hy sinh cho gia đình hay là cho đất nước?

Ishida: Mỗi người một khác - và ai cũng phải vật lộn với nó, nhất là những người có gia đình, có cha mẹ. Và ai cũng đau, nhưng theo cách khác nhau/

PBS: Tối đó có mở tiệc ha không?

Ishida: Có, chúng tôi được mở kho sake và bia. Chúng tôi nắm tay nối thành vòng tròn và cùng uống với nhau. Nhưng làm sao tôi có thể uống nổi?

PBS: Vậy chắc ông bồn chồn?

Ishida: Vâng, tất nhiên.

PBS: Ngày hôm sau, sáng mồng bảy, ông có nghĩ là cuộc tấn công sẽ tới?

Ishida: Sáng đó, chúng tôi thấy một chiếc máy bay trinh sát. Nó bay lẫn trong mây nên chúng tôi lúc thấy lúc không, vì thế chúng tôi không ngắm hướng được. Chúng tôi cũng không thể ước lượng được khoảng cách, nên chẳng bắn được phát nào. Tôi nhớ là thế.

PBS: Thế cuộc tấn công bắt đầu khi nào?

Ishida: Cuộc oanh kích tổng lực bắt đầu khoảng trưa. Tôi đang ở trên boong thượng, tôi chứng kiến tất cả. Bom rơi xuống như mưa, chúng tôi chỉ việc bắn thẳng lên trời. Cuộc oanh kích này kéo dài khoảng 15 phút.

PBS: Ông kể chi tiết hơn được không?

Ishida: Đạn súng máy đan thành lưới, nên máy bay không dễ thả bom vào chúng tôi. Tôi cũng muốn ném một viên đá vào đầu chúng nó, vì chúng rất gần. Tôi có thể thấy các phi công Mỹ bằng mắt thường. Sách nói đúng là các phi công Mỹ rất dũng cảm. Họ bay lẫn vào mây, rồi lao xuống xả súng vào chúng tôi. Tôi phải tránh đầu đạn bật ra từ giáp tàu. Nhiều người bị trúng mảnh, nằm lăn trên mặt boong.

PBS: Vậy ông cảm thấy thế nào? Có sợ không?

Ishida: Sợ và căm thù. Khi tôi lần đầu nhìn thấy chúng, tôi đếm được hai tốp khoảng 30 chiếc. Tôi cảm thấy đầu nóng lên, biết rằng "chúng đang tới, đang tới".

PBS: Sau đợt oanh kích đầu tiên thì thế nào nữa?

Ishida: Đợt thứ hai đến khoảng sau hai tiếng (nguồn chính xác chỉ khoảng 1 tiếng). Trong khoàng thời gian đó, chúng tôi phải đứng yên chờ ở vị trí. Tôi cũng phải đứng bất động như thế. Thời gian chờ đợi dài như vô tận. Tôi chỉ nghĩ rằng "mình sẽ là người kế tiếp. Mình đã thấy nhiều người ra đi, giờ có lẽ đến lượt mình đây". Đấy là những giây phút cực kỳ cô đơn ngay giữa trận chiến.

PBS: Lúc đó ông có tin là Yamato sẽ thắng hay không?

Ishida: Tôi biết chúng tôi không thể thắng, nhưng tôi không ngờ là bị đánh đắm nhanh đến thế. Khi tấn công, máy bay Mỹ lao xuống từ những đám mây. Chúng biết cách lợi dụng thời tiết. Giá như hôm đó trời không có mây... vâng, chắc chúng tôi cũng chìm, nhưng chúng tôi đã không sớm bó tay trước 200 - 300 máy bay địch như thế.

PBS: Biết rằng không thể thắng, vậy ông có thấy tức tưởi đối với các sĩ quan ở Bộ chỉ huy hay không? Vì họ đang đưa ông vào chỗ chết?

Ishida: Không, tôi không nghĩ thế bao giờ. Đấy là giáo dục truyền thống của Nhật, khởi đầu của Khí phách Nhật.

PBS: Ông có thể giải thích về khí phách này?

Ishida: Nếu chúng tôi thua, chúng tôi sẽ chiến đấu đến tận lực, với mọi thứ có thể. Đó là Khí phách Nhật. Nếu chúng tôi bị thương, chúng tôi vẫn gắng cầm cự cho đến khi không cầm cự nổi. Chỉ khi đó, chúng tôi mới trao vị trí cho đồng đội và xuống boong.

PBS: Ông nghĩ rằng cái chết có vẻ đẹp?

Ishida: Vâng, đó là điều mà chúng tôi được dạy. Những người trẻ sau này không được giáo dục như thế, nhưng chúng tôi thuộc thế hệ Meiji, nên được giáo dục theo tinh thần truyền thống. Bạn phải hy sinh mình cho người khác. Ở đại học, có một bài test thế này "nếu con của bạn và con của người khác đang chìm, bạn phải cứu ai trước?". Giờ đây, đương nhiên là phải cứu con mình, nhưng hồi đó, câu trả lời đúng là cứu con của người khác. Có lẽ người thời nay sẽ cười, đúng không nào?

PBS: Ông nghĩ thế nào về cái chết của mình? Hiến dâng cho tổ quốc?

Ishida: Vâng, cho Tổ quốc. Khi tôi gia nhập Hải quân, tôi đã chuẩn bị chết một ngày nào đó. nhưng khi đối diện với cái chết của mình, cảm xúc của tôi trở nên phức tạp. Tôi lo cho tương lai của vợ và con mình. Đấy là những điều choán tâm trí tôi nhiều nhất.

ngoccup - xcafevn